Klasycy marksizmu

 
My mamy inne pojęcie o sile. Według naszych pojęć państwo jest silne świa­domością mas. Państwo jest silne wówczas, kiedy masy o wszystkim wie­dzą, o wszystkim mogą wydać sąd i wszystko czynią świadomie. Nie ma­my żadnego powodu, by obawiać się powiedzieć prawdę o znużeniu, albo­wiem jakie państwo obecnie nie jest znużone i jaki naród nie mówi o tym otwarcie? Spójrzcie na Włochy, gdzie na gruncie tego znużenia zrodził się długotrwały ruch rewolucyjny, który wysunął żądanie zaprzestania rzezi. Czyż w Niemczech nie odbywają się masowe demonstracje robotnicze, na których rzucane są hasła zaprzestania wojny? Czyż nie znużenie było przyczyną powstania we flocie niemieckiej, tak bezwzględnie zduszonego przez kata Wilhelma i jego zauszników 82? Jeśli tego rodzaju zjawiska są możliwe w kraju tak zdyscyplinowanym jak Niemcy, gdzie zaczyna się mówić o znużeniu, o zaprzestaniu wojny, to nie mamy się czego obawiać, gdy oświadczymy otwarcie to samo, jest to bowiem prawda jednakowo nie­wątpliwa zarówno dla nas jak i dla wszystkich krajów wojujących, a na­wet nie wojujących.
„Prawda" nr 171,
10 listopada (28 października) 1917 r.
Dzieła, 4 wvd, ros., t. 26. str. 222—224.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
REFERAT W SPRAWIE ZIEMI WYGŁOSZONY 26 PAŹDZIERNIKA (8 LISTOPADA)
Sądzimy, że rewolucja dowiodła i wykazała, jak ważne jest, ażeby kwestia ziemi była postawiona wyraźnie. Wybuch powstania zbrojnego, drugiej, Październikowej Rewolucji wyraźnie dowodzi, że ziemia powinna być oddana w ręce chłopów. Przestępstwo popełniał rząd, który został oba­lony, oraz ugodowe partie mieńszewików i s.-r., które pod różnymi pretek­stami odwlekały rozwiązanie kwestii rolnej i doprowadziły przez to kraj do ruiny i do powstania chłopskiego. Ich słowa o pogromach i anarchii na wsi brzmią fałszem i są tchórzliwym oszustwem. Gdzie i kiedy pogromy i anarchia wywoływane były przez rozumne zarządzenia? Gdyby rząd po­stępował rozumnie i gdyby jego zarządzenia czyniły zadość potrzebom biedoty wiejskiej, to czyż masę chłopską ogarnęłoby wzburzenie? Wszyst­kie jednak zarządzenia rządu, aprobowane przez Rady Awksentjewa i Da­na, wymierzone były przeciwko chłopom i zmusiły ich do powstania.
 
Wywoławszy powstanie rząd zaczął krzyczeć o pogromach i anarchii, które sam wywołał. Chciał je zdławić żelazem i zatopić we krwi, ale sam został zmieciony przez powstanie zbrojne rewolucyjnych żołnierzy, mary­narzy i robotników. Rząd rewolucji robotniczo-chlopskiej przede wszyst­kim musi rozwiązać kwestię ziemi — kwestię, która może uspokoić i za­dowolić ogromne masy biedoty chłopskiej. Przeczytam wam punkty de­kretu, który powinien wydać wasz Rząd Radziecki. W jednym z punktów togo dekretu umieszczony jest nakaz dla komitetów rolnych, ułożony na podstawie 242 nakazów terenowych Rad Delegatów Chłopskich.
DEKRET W SPRAWIE ZIEMI
 
1) Obszarniczą własność ziemi znosi się natychmiast bez jakiegokol­wiek wykupu.
 
Majątki obszarnicze jak również wszystkie ziemie apanażowe, klasztorne, kościelne, z całym ich żywym i martwym inwentarzem, zabudowaniami dworskimi i wszystkim, co do nich należy, oddane zostają, do czasu zwołania Zgromadzenia Ustawodawczego, do dyspozycji gminnych komi. tetów rolnych i powiatowych Rad Delegatów Chłopskich.
2)  Wszelkie niszczenie konfiskowanego mienia, które odtąd należy do całego narodu, ogłasza się za ciężkie przestępstwo, karane przez sąd rewo­lucyjny. Powiatowe Rady Delegatów Chłopskich przedsięwezmą wszelkie niezbędne środki w celu utrzymania jak najsurowszego porządku w czasie konfiskowania majątków obszarniczych, w celu określenia, w jakich roz­miarach i jakie mianowicie obszary ziemi podlegają konfiskacie, w celu sporządzenia dokładnego spisu całego konfiskowanego mienia i w celu jak najsurowszej rewolucyjnej ochrony całej przechodzącej do rąk ludu go­spodarki rolnej ze wszystkimi zabudowaniami, narzędziami, bydłem, zapa­sami produktów itp.
3)  Przy urzeczywistnianiu wielkich przeobrażeń rolnych, do chwili ostatecznego zadecydowania ich przez Zgromadzenie Ustawodawcze, na­leży kierować się wszędzie następującym nakazem chłopskim, ułożonym na podstawie 242 terenowych nakazów chłopskich przez redakcję gazety „lz- wiestija Wsierossijskowo Sowieta Krestjanskich Dieputatow" („Wiadomo­ści Ogólnorosyjskiej Rady Delegatów Chłopskich". — Red.) i ogłoszonym w numerze 88 tej gazety (Piotrogród, nr 88, 19 sierpnia 1917 r.).
 
4)  Grunty szeregowych chłopów i szeregowych kozaków nie podlegają konfiskacie.
 
 
Nakaz chłopski w sprawie ziemi
„Kwestia ziemi w całej swej rozciągłości może być rozstrzygnięta jedynie przez ogólnonarodowe Zgromadzenie Ustawodawcze.
Najsprawiedliwsze rozwiązanie kwestii rolnej powinno być następujące:
 
1)  Prawo prywatnej własności ziemi znosi się na zawsze; ziemia nie może być ani sprzedawana, ani kupowana, ani oddawana w dzierżawę lub zastawiana, ani zbywana w jakikolwiek inny sposób.
Wszystkie ziemie: państwowe, apanaźowe, gabinetowe, klasztorne, kościelne, pose- sjonackie, majoratowe, prywatne, gromadzkie i chłopskie itd., zostają wywłaszczone bez odszkodowania, stają się mieniem ogólnonarodowym i przechodzą na użytkowanie wszyst­kich tych, którzy na nich pracują.
Osobom, które z powodu przewrotu majątkowego poniosą straty, przyznaje się ¡6* dynie prawo do pomocy społecznej na czas niezbędny do przystosowania się do nowych warunków bytu.
 
2)  Wszystkie bogactwa wnętrza ziemi: ruda, ropa naftowa, węgiel, sól itd., a także lasy 1 wody, posiadające znaczenie ogólnopaństwowe, przechodzą na wyłączne użytko­wanie państwa. Wszystkie drobne rzeki, jeziora, lasy itd. przechodzą na użytkowanie gromad pod warunkiem, że zarządzać nimi będą lokalne organy samorządowe.
3) Grunta, na których istnieją gospodarstwa o wysokiej kulturze: sady, plantacje, dowla rozsad, szkółki, oranżerie itp., nie podlegają podziałowi, lecz zóstają przekształcone w gospodarstwa wzorowe i przechodzą na wyłączne użytkowanie państwa lub gromad, zależnie od swych rozmiarów i znaczenia.
 
Miejskie i wiejskie działki zagrodowe wraz z ogródkami domowymi i sadami po­zostają w użytkowaniu obecnych właścicieli, przy czym rozmiary samych działek i wy­sokość podatków za ich użytkowanie zostaną określone w drodze ustawodawczej.
 
3)  Stadniny koni, państwowe i prywatne gospodarstwa hodowlane rasowego bydła oraz ptactwa domowego itd. ulegają konfiskacie, stają się mieniem ogólnonarodowym i przechodzą na wyłączne użytkowanie bądź państwa, bądź gromady — zależnie od swych
rozmiarów i znaczenia.
 
Kwestia wykupu podlega rozpatrzeniu przez Zgromadzenie Ustawodawcze.
5) Cały żywy i martwy inwentarz gospodarczy gruntów skonfiskowanych przecho­dzi bez wykupu na wyłączne użytkowanie państwa lub gromady — zależnie od swych rozmiarów i znaczenia.
Konfiskata inwentarza nie dotyczy chłopów małorolnych.
 
6)      Prawo użytkowania ziemi otrzymują wszyscy obywatele państwa rosyjskiego (bez różnicy płci), którzy chcą uprawiać ziemię własną pracą, przy pomocy swej ro­dziny lub w zrzeszeniu i tylko dopóty, dopóki są zdolni do je] uprawiania. Praca na­jemna jest zakazana.
 
W wypadku kiedy niezdolność do pracy któregokolwiek członka gromady wiejskiej trwa 2 lata, gromada obowiązuje się w tym okresie aż do odzyskania przezeń zdol­ności do pracy okazywać mu pomoc w drodze społecznej uprawy ziemi.
Rolnicy, którzy wskutek starości lub inwalidztwa utracili na zawsze możność oso­bistego uprawiania ziemi, tracą prawo do jej użytkowania, ale w zamian za to otrzy­mują od państwa zaopatrzenie emerytalne.
 
7)  Użytkowanie ziemi powinno być wyrównawcze, tzn. ziemię dzieli się między pracujących zależnie od warunków lokalnych bądź według normy pracy, bądź według normy spożycia.
Formy użytkowania ziemi powinny być całkowicie swobodne — zagrodowa, chuto- rowa, gromadzka, arteiowa — zależnie od uchwał, jakie zapadną w poszczególnych wsiach i osiedlach.
 
8)  Wszystkie ziemie, po wywłaszczeniu, zostają włączone do ogólnonarodowego fun­duszu rolnego. Podziałem ich między pracujących kierują terenowe 1 centralne organy samorządowe, poczynając od demokratycznie zorganizowanych bezstanowych gromad wiejskich i gmin miejskich, a kończąc na centralnych instytucjach obwodowych.
Fundusz rolny podlega periodycznie ponownym podziałom zależnie od przyrostu ludności i podniesienia wydajności i kultury rolnictwa.
Przy zmianie granic nadzialów pierwotny trzon nadziału powinien pozostać nie­tknięty.
 
Ziemia osób, które odpadły od gromady, przechodzi z powrotem do funduszu rolnego, przy czym pierwszeństwo w otrzymaniu działek po członkach, którzy odpadli, otrzymują najbliżsi ich krewni i osoby przez tych członków wskazane.
Wartość zainwestowanych w ziemię nawozów i melioracji (zasadnicze ulepszenia), o ile nie zostały one wykorzystane przy zwracaniu nadziału do funduszu rolnego, po­winna być opłacona.
Jeśli w poszczególnych miejscowościach istniejący fundusz rolny okaże się niewy. starczający" na zaspokojenie potrzeb całej ludności miejscowej, to nadmiar ludności podlega przesiedleniu.
Organizację przesiedlenia, a także wydatki związane z przesiedleniem i zaopatrzę- niem w inwentarz itd. winno wziąć na siebie państwo.
Przesiedlenie dokonywane jest w następuiącej kolejności: pragnący tego chłopi bez­rolni, następnie występni członkowie gromady, dezerterzy itd. i wreszcie na podstawie losowania lub porozumienia".
Wszystko, co jest zawarte w tym nakazie, jako bezwarunkowy wyraz woli ogromnej większości uświadomionych chłopów całej Rosji, ogłasza się za ustawę tymczasową, która do chwili zwołania Zgromadzenia Usta­wodawczego wchodzi w życie możliwie niezwłocznie, pewne zaś jej części — z nieodzowną stopniowością, którą powinny określać powiatowe Rady Delegatów Chłopskich.
Rozlegają się tu głosy, że sam dekret f nakaz zostały opracowane przez socjalistów-rewolucjonistów. Niech i tak będzie. Czyż nie wszystko jedno, kto go opracował, ale my, jako rząd demokratyczny, nie możemy ominąć postanowienia powziętego od dołu przez lud, choćbyśmy się z nim nie zga­dzali. W ogniu życia, stosując dekret w praktyce, wprowadzając go u sie­bie w terenie, chłopi sami zrozumieją, gdzie jest prawda. I jeśli nawet chłopi pójdą w dalszym ciągu za socjalistami-rewolucjonistami, i jeśli na­wet dadzą tej partii większość w Zgromadzeniu Ustawodawczym, to I wówczas powiemy: niech i tak będzie. Zycie — to najlepszy nauczyciel i pokaże, kto ma słuszność. Niechaj chłopi rozstrzygają tę kwestię od jed­nego końca, a my będziemy ją rozstrzygali od drugiego. Zycie zmusi nas do zbliżenia się w ogólnym potoku twórczości rewolucyjnej, w opracowy­waniu nowych form państwowych. Powinniśmy iść za życiem, powinniśmy dać masom ludowym całkowitą swobodę działalności twórczej. Dawny rząd, obalony przez powstanie zbrojne, chciał rozstrzygnąć kwestię rolną przy pomocy nie usuniętej starej biurokracji carskiej. Ale zamiast tego, aby rozstrzygać zagadnienie, biurokracja walczyła tylko z chłopami. Chło­pi nauczyli się czegoś w ciągu naszej ośmiomiesięcznej rewolucji, chcą sa mi rozstrzygnąć wszystkie kwestie dotyczące ziemi. Dlatego też wypowia­damy się przeciw wszelkim poprawkom w projekcie tej ustawy, nie chcemy detalizacji, ponieważ piszemy dekret, a nie program działania. Rosja jest wielka i różne są w niej warunki lokalne; wierzymy, że chłopstwo samo lepiej od nas potrafi w sposób właściwy, tak jak należy, rozwiązać zagadnie­nie. Nie chodzi o to, czy będzie to w naszym duchu, czy też w duchu programu eserowskiego. Chodzi o to, by chłopstwo nabrato tego głębokiego przekona­nia, że na wsi nie ma już obszarników, i niech chłopi sami decyduję o wszystkich kwestiach, niech sami urządzają swoje życie. (Burzliwe oklaski).
„Izwiestija CIK" nr 209. 28 października 1917 r. „Prawda" nr 171. 10 listopada (28 października) 1917 r.
Dzieła. 4 wyd. ros., Ł 26, str. 225—229.